*फुलपाखरू उद्यान: दापोली अर्बन बँक सीनिअर सायन्स कॉलेजची अभिनव संकल्पना*
दापोली शिक्षण संस्था संचालित दापोली अर्बन बँक सीनिअर सायन्स कॉलेज, दापोलीच्या प्राणीशास्त्र विभागाने त्यांच्या परिसरात एक अनोखी संकल्पना साकारत “फुलपाखरू उद्यान” सुरू केले आहे. या उद्यानाचे उद्दिष्ट निसर्ग संवर्धन, पर्यावरण शिक्षण आणि जैवविविधतेच्या जतनासाठी जनजागृती करणे हे आहे.
फुलपाखरे हे निसर्गाच्या संतुलनासाठी अत्यंत महत्त्वाचे जीव आहेत. ते पर्यावरणीय आरोग्याचे सूचक मानले जातात. यांची संख्या कमी होणे म्हणजे पर्यावरणीय असंतुलनाची चाहूल. याच पार्श्वभूमीवर दापोली अर्बन बँक सीनिअर सायन्स कॉलेजने या उद्यानाची स्थापना केली आहे.
उद्यानाच्या मुख्य वैशिष्ट्यांपैकी एक म्हणजे विविध प्रकारच्या फुलपाखरांच्या जातींसाठी अनुकूल पर्यावरण निर्माण करणे. यासाठी विविध प्रकारची फुलझाडे लावली गेली आहेत जी फुलपाखरांना अन्न आणि आश्रय देण्यास उपयुक्त आहेत. यामध्ये स्थानिक वनस्पतींवर विशेष लक्ष केंद्रित करण्यात आले आहे, ज्यामुळे स्थानिक जैवविविधतेची समृद्धी होईल.
विद्यार्थ्यांसाठी हा उपक्रम विशेष आकर्षणाचा केंद्रबिंदू ठरणार आहे. या उद्यानाच्या माध्यमातून त्यांना जैवविविधता, फुलपाखरांचे जीवनचक्र, त्यांचे महत्त्व आणि पर्यावरणाचे रक्षण याविषयी प्रत्यक्ष अनुभव घेता येईल. यामुळे निसर्गप्रेम, पर्यावरण संवर्धनाची जाणीव, आणि विज्ञानाची प्रायोगिक शिकवण विद्यार्थ्यांमध्ये वाढीस लागेल.
शैक्षणिक क्षेत्राबरोबरच स्थानिक नागरिक, पर्यटक आणि निसर्गप्रेमींसाठीही हे उद्यान आकर्षणाचे केंद्र बनू शकते. फुलपाखरांची विविधता आणि त्यांचे आकर्षक रंग अनेकांचे लक्ष वेधून घेतील. येथे 36 प्रकारची फुलपाखरे पाहायला मिळतील.
दापोली अर्बन बँक सीनिअर सायन्स कॉलेजचे हे पाऊल निसर्ग संवर्धनाच्या दृष्टीने महत्त्वाचे आहे. या उपक्रमामुळे फुलपाखरांच्या विविधतेचा अभ्यास आणि संवर्धन या दोन्ही गोष्टी साध्य होतील, असा आशावाद महाविद्यालयाचे प्राचार्य डॉ. संदेश जगदाळे यांनी केला. या उपक्रमासाठी प्राणीशास्त्र विभाग प्रमुख डॉ. राजेंद्र मोरे यांसह त्यांचे सहकारी डॉ. नंदा जगताप, प्रा. सुजित टेमकर, प्रा. स्वाती देपोलकर तसेच विद्यार्थी आणि शिक्षकेतर कर्मचारी यांनी अथक प्रयत्न केले.